Oyun teorisi

Hepimizin aşina olduğu Russell Crowe'un baş rolünü üstlendiği " Akıl Oyunları " filminin konusudur oyun teorisi. Esasında John Nash'i anlatan bir filmdir.. Ya da teoriyi bir barda sarışın güzel bir kıza bakarken bulduğunu anlatır.. Bakış açısına göre değişir.. Sonuçta güzel film. Fakat filmden ziyade benim ilgimi çeken direk teorisi oldu, zaten şu anda da dersini almaktayım. Oyun teorisi dediğimiz olay insanların bir durum karşısında ne yapmalarını gerektiğini hesaplayan ya da hesaplamaya çalışan bir teoridir. Bu işi öğrenmek değil ama bu işle ciddi bir şekilde uğraşmak, dersi anlatan kişi olmak ya da bu konuda "tez" yazmaktan bahsetmiyorum, yani yeni teoriler üretmek vs. için biraz kafayı sıyırmak gerektiğini düşünüyorum (!). Tamam her şey iyi güzelde bu oyun teorisi gerçek hayatta ne işimize yarıyor diye sorabilirsiniz. Esasında yaptığımız daha doğrusu karar verdiğimiz her işte oyun teorisini kullanırız. Örnek olarak, farz edin ki sokakta yürüyorsunuz ve karşıdan gelen bir anda bayıldı.. bu durumda etrafınızdaki insanlara bakıp yani onların yardım edip etmeyeceklerini bir şekilde anlamaya çalışıp kendinizin düşen kişiye yardım edip etmeme kararını vermenizdir oyun teorisi. Bir ev hanımının gündüz evde otururken akşam yapıcağı yemekleri eşinin beğenip, yemekten sonra futbol yerine televizyonun kumandasını kendine verme olasılığını hesaplamak klasik bir oyun teorisi örneğidir. Tabikide bu verdiğim son örneğin olma ihtimali 0' a yakındır, fakat benim anlatmak istediğim şey hepimiz farkında olmadan günlük yaşantımızda bunu teoriyi kullanıyor olmamız. Oyun teorisinin çok belirli bir takım terimleri ve özellikleri vardır, Statik - Dinamik oyunlar, Baskın strateji seçimleri, Nash dengeleri gibi. Bunları teker teker anlatıp sizi canınızdan bezdirmek istemem, çünkü ben ilk öğrenirken bezdim ve ağızımdan sadece küfürler çıkıyordu. Sanırım bu konuda insanların en çok bilmesi ya da öğrenmesi gereken şey günlük yaşamımızda karar verirken esasında beynimizin ne denli aşırı bir matematik algoritması içinde olduğunu bilmesidir. Karar vermek her ne kadar bazı insanlar için " aşırı basit " bir durum olarak gözükse de karar verirken göz önünde bulundurduğumuz faktörler işi matematiksel olarak karmaşıklaştırır. Hepimizin günlük yaşamımızda kullandığımız bu karar alma mekanizmasının temelinde oyun teorisi vardır. En azından bence öyle...